รู้สึกระคายคอ กระแอมทั้งวัน จิบน้ำบ่อยๆ ก็ยังไม่หายเจ็บคอ คันคอสักที แถมเวลาจะกลืนน้ำลายหรือดื่มน้ำแต่ละครั้งก็ลำบากมากขึ้น ซึ่งหลายคนจะรู้ได้เลยว่านี่เป็นอาการเริ่มต้นที่ส่งสัญญาณเตือนว่ากำลังจะไม่สบายแน่นอน หากแต่อาการเจ็บคอนั้นสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุและมีวิธีการรักษาที่แตกต่างกัน ซึ่งบางสาเหตุเกิดจากการติดเชื้อ ในขณะที่เชื้อบางชนิดไม่จำเป็นต้องกินยาฆ่าเชื้อ แต่หากเข้าใจผิดและซื้อยากินเองอาจเสี่ยงดื้อยาในอนาคตได้ วันนี้เราจะมาตอบคำถามเกี่ยวกับเรื่อง “เจ็บคอ” ที่คุณควรรู้

ตอบคำถามให้ครบกับทุกเรื่องของอาการ “เจ็บคอ”

1. เจ็บคอ คืออะไร?

อาการเจ็บคอ (Sore Throat) เป็นความเจ็บป่วยของบริเวณเนื้อเยื่อในลำคอ ต่อมทอนซิล กล่องเสียงและส่วนอื่นๆ ที่ทำให้เกิดอาการเจ็บ คัน หรือระคายเคืองภายในลำคอ และมักมีอาการมากขึ้นขณะกลืน รวมถึงอาจทำให้ไอและเสียงเปลี่ยนไปได้เช่นกัน

2. สาเหตุของการเจ็บคอเกิดจากอะไรได้บ้าง?

สาเหตุของอาการเจ็บคอสามารถแบ่งเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ

• เจ็บคอที่เกิดจากการติดเชื้อ โดยส่วนใหญ่จะพบว่ามาจากเชื้อไวรัส ซึ่งการเจ็บคอจากเชื้อไวรัสจะสามารถหายได้เองภายใน 3-7 วัน โดยไม่จำเป็นต้องกินยาปฏิชีวนะ ซึ่งแตกต่างจากการเจ็บคอที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่จะมีอาการนานกว่า และต้องรับประทานยาปฏิชีวนะตามที่แพทย์สั่งต่อเนื่องจนหมด
• เจ็บคอที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ โรคบางโรคสามารถทำให้เกิดอาการเจ็บคอหรือคออักเสบได้ เช่น ไซนัส ภูมิแพ้ กรดไหลย้อน รวมไปถึงพฤติกรรมบางอย่างที่ส่งเสริมให้เกิดอาการเจ็บคอ เคืองคอได้ เช่น สูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ ชอบรับประทานอาหารทอดๆ มันๆ หรืออาหารรสจัด เป็นต้น

3. อาการเจ็บคอที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสและติดเชื้อแบคทีเรีย มีอาการแตกต่างกันอย่างไร

   - เจ็บคอจากการติดเชื้อไวรัส มักมีอาการเหมือนกับไข้หวัด มีไข้ ไอ น้ำมูกไหล เสียงแหบ เจ็บคอมีความรุนแรงน้อย - ปานกลาง คอและทอนซิลบวมแดง แต่สิ่งสำคัญคือไม่มีจุดหนอง มักมีอาการปวดเมื่อยตามเนื้อตามตัว

• เจ็บคอจากการติดเชื้อแบคทีเรีย มีไข้ คัดจมูกและปวดตึงใบหน้า แต่มักไม่มีอาการไอ ลิ้นเป็นฝ้า คอแดง ลิ้นไก่และทอนซิลบวมแดง มีจุดหนองซึ่งเป็นความแตกต่างที่ชัดเจนที่สุดในการสังเกตว่าเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย รวมไปถึงต่อมน้ำเหลืองใต้ขากรรไกรบวมโต กดแล้วเจ็บ 

4. วิธีรักษาอาการเจ็บคอที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ต้องกินยาอะไรและดูแลตัวเองอย่างไร

หากมีอาการเจ็บคอที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิฉัย หรือปรึกษาเภสัชกร เพื่อรับยาปฏชีวนะ โดยจะต้องรับประทานยาต่อเนื่องจนหมด เพื่อประสิทธิภาพของตัวยาและลดโอกาสการดื้อยา แม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม และควรนอนพักผ่อนให้เพียงพอ ดื่มน้ำ รับประทานอาหารให้ครบทุกมื้อและสวมหน้ากากอนามัยเพื่อป้องกันโรคจากภายนอกเข้าสู่ร่างกายเพิ่มและป้องกันการแพร่กระจายของโรค 

5. วิธีรักษาอาการเจ็บคอที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัส ต้องกินยาอะไรและดูแลตัวเองอย่างไร

สำหรับอาการเจ็บคอที่มาจากการติดเชื้อไวรัส ไม่จำเป็นต้องรับประทานยาปฏิชีวนะ แต่สามารถรับประทานยาลดไข้ ยาลดน้ำมูก หรือยาตามอาการที่เป็นได้ รวมถึงดูแลตัวเองด้วยการนอนพักผ่อนให้เพียงพอ ทำร่างกายให้อบอุ่น ดื่มน้ำอุณหภูมิห้องมากๆ สามารถกลั้วคอด้วยน้ำเกลือเพื่อป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรียซ้ำซ้อน และที่สำคัญควรสวมหน้ากากอนามัยเพื่อป้องกันโรคจากภายนอกเข้าสู่ร่างกายเพิ่มและป้องกันการแพร่กระจายของโรค  

6. อาการเจ็บคอแบบนี้เป็นโรคอะไรได้บ้าง

• อาการเจ็บคอ คอแดง แต่ไม่มีจุดขาวหรือหนองที่ทอนซิล มีไข้ ไอ มีน้ำมูก เมื่อยตัว อาจเป็นอาการของการติดเชื้อจากไวรัส เช่น โรคไข้หวัดทั่วไป โรคไข้หวัดใหญ่ โรคโควิด-19 โรคโมโนนิวคลิโอสิส โรคหัด โรคอีสุกอีใส หรือโรคเริม เป็นต้น
• อาการเจ็บคอ คอแดง มีจุดขาวหรือหนองที่ทอนซิล มีไข้ ต่อมน้ำเหลืองใต้ขากรรไกรโต อาการเหล่านี้เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น โรคไข้หวัดทั่วไป ต่อมทอนซิลอักเสบ เป็นต้น
• มีอาการเจ็บคอ เคืองคอทุกวันตอนเช้า แต่ช่วงสายๆ อาการจะทุเลาลง เหล่านี้อาจเป็นอาการของโรคกรดไหลย้อน ซึ่งกรดจะไหลย้อนขึ้นมาในตอนกลางคืนขณะที่ร่างกายอยู่ในท่านอนราบ ทำให้รู้สึกเคือง ระคายคอ บางคนอาจมีเสียงแหบ เสียงเปลี่ยนไปได้
• อาการเจ็บคอ คอแดง รู้สึกเหมือนมีน้ำมูกไหลลงคอ หายใจทางจมูกลำบาก ต้องอ้าปากหายใจแทน อาจเกิดจากการแพ้อาการหรือโรคเกี่ยวกับจมูก เช่น โรคภูมิแพ้อากาศ แพ้เกสรดอกไม้ หรือโรคไซนัสอักเสบเรื้อรัง เป็นต้น
• เจ็บคอ ระคายเคืองคอ กลืนน้ำลายลำบากขึ้น ไม่มีไข้ อาการเหล่านี้ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ แต่อาจมาจากการรับประทานอาหารทอดๆ มันๆ อาหารรสจัด สูบบุหรี่ ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ อยู่ในสถานที่ที่มีฝุ่นควันหรือสารเคมีเยอะ รวมถึงการใช้เสียงผิดวิธีทั้งการพูดเสียงดัง ตะโกน หรือพูดเป็นเวลานานๆ ได้ 
• เจ็บคอเรื้อรัง เสียงแหบ กลืนลำบาก มักมีเสมหะอยู่ในลำคอและระคายคอตลอดเวลา อาการนี้อาจเกิดขึ้นได้จากโรคเนื้องอกในลำคอและกล่องเสียงได้
• เจ็บคอเรื้อรังเป็นๆ หายๆ เวลากลืน หาว เคี้ยว หรือไอ มักร้าวไปยังหู คอและศีรษะหลายวินาที เป็นอาการของโรคของเส้นประสาทที่อยู่บริเวณคอ ซึ่งอาการดังกล่าวมาจากเส้นประสาทสมองคู่ที่ 9 ถูกกระตุ้น หรือเกิดการระคายเคือง ส่งผลให้เกิดอาการเจ็บคอและอาการข้างเคียงดังกล่าวได้

7. เจ็บคอควรกินอะไรดี และไม่ควรกิน หรือห้ามกินอะไรบ้าง

• เลือกกินอาหารรสอ่อน หลีกเลี่ยงอาหารรสจัด
• ไม่ควรดื่มน้ำเย็น แต่ให้ดื่มน้ำอุณหภูมิห้องเยอะๆ แทน แต่ถ้าเจ็บคอที่เกิดจากต่อมทอนซิลอักเสบ สามารถดื่มน้ำเย็นหรือกินไอศครีมได้ ซึ่งจะช่วยบรรเทาอาการระคายเคืองได้
• ซุปไก่ ในซุปไก่นั้นอุดมไปด้วยโซเดียม ซึ่งมีส่วนช่วยลดการอักเสบ
• ชาเขียวอุ่น หรือน้ำขิง นอกจากเป็นเมนูแก้เบื่อจากการจิบน้ำเปล่าธรรมดาได้ดีแล้ว ยังมีส่วนช่วยรักษาการติดเชื้อ ลดอาการเจ็บคอได้อีกด้วย
• โกโก้ ดาร์กช็อกโกแลต มีสารฟลาโวนอยด์ที่ช่วยลดอาการอักเสบของร่างกายได้

8. เจ็บคอ หรือคออักเสบแบบไหนที่ควรไปพบแพทย์

• เจ็บคอมาก คอแดง ร่วมกับมีไข้
• เจ็บคอ ร่วมกับหายใจและกลืนลำบาก 
• เจ็บคอและมีอาการปวดหู ปวดศีรษะ
• เจ็บคอ เสียงแหบ มีเลือดปนเสมหะ หรือน้ำลาย

ทั้งนี้ หากมีอาการเจ็บคอนานกว่า 2 สัปดาห์ รับประทานยาแล้วยังไม่หาย หายใจลำบาก กลืนไม่ได้จนน้ำลายไหล ควรรีบพบแพทย์เพราะอาจเป็นอาการบ่งชี้โรคอื่นๆ ที่ไม่ใช่เพียงโรคไข้หวัดทั่วไป

จะเห็นได้ว่าอาการเจ็บคอสามารถบ่งชี้โรคได้อีกมากมาย ดังนั้น หากมีอาการเจ็บคอมากผิดปกติ และมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วยไม่ควรนิ่งนอนใจ ควรรีบพบแพทย์หรือปรึกษาเภสัชกรก่อนการรับประทานยาทุกครั้ง เพราะการรับประทานยาในกณีที่ไม่จำเป็นอาจทำให้ร่างกายทำงานหนักขึ้น อีกทั้งยังมีโอกาสดื้อยาในอนาคตได้ 

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและนัดหมายแพทย์ได้ที่
ศูนย์หู คอ จมูก ชั้น 5 โรงพยาบาลวิมุต 

เวลาทำการ 08.00-20.00 น. โทร. 0-2079-0050 

หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการปรึกษาหมอออนไลน์

ทุกปัญหาสุขภาพ ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางออนไลน์ ที่พร้อมดูแลคุณด้วยความใส่ใจ